«Κώστας Καρυωτάκης»
Ο Τάσος Ψαράς μιλάει στον «Ρ», με αφορμή τη δραματοποιημένη σειρά που σκηνοθέτησε για τη ζωή του ποιητή και παρουσιάζεται κάθε Πέμπτη από την ΕΤ-1
Ο Δημοσθένης Παπαδόπουλος στο ρόλο του Κώστα Καρυωτάκη
Ποιος είναι: Γεννήθηκε το 1948 στη Θεσσαλονίκη. Σπούδασε στο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης, στη Σχολή Θεάτρου Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης, στη Σχολή Σταυράκου Θεσσαλονίκης και στη Χατζίκου Αθηνών. Διατέλεσε μέλος του ΔΣ του Κρατικού Θεάτρου Βορείου Ελλάδος, μέλος του Διοικητικού Συμβουλίου του Ελληνικού Κέντρου Κινηματογράφου, πρόεδρος του Διοικητικού Συμβουλίου του Μουσείου Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης και πρόεδρος του ΔΣ της Εταιρείας Ελλήνων Σκηνοθετών.
Ο Τάσος Ψαράς γύρισε επτά μεγάλου μήκους ταινίες, «Δι' Ασήμαντον Αφορμήν» (1974), «Μάης 1936» (1976), «Το Εργοστάσιο» (1981), «Καραβάν Σεράϊ» (1986), «Η Αλλη Οψη» (1991), «Οι Αριθμημένοι» (1998), «Η Σκόνη που Πέφτει» (2004) και σημαντικό αριθμό μικρού μήκους ταινιών, «Παρουσία», «Μέλλεμε», «Το Θαύμα», κ.ά. Οι ταινίες του Τάσου Ψαρά έχουν προβληθεί σε πολλά διεθνή φεστιβάλ και έχουν αποσπάσει πολλά βραβεία στην Ελλάδα και το εξωτερικό.
Ο Τάσος Ψαράς υπήρξε παραγωγός και σκηνοθέτης πολλών τηλεοπτικών εκπομπών, ντοκιμαντέρ, μονογραφιών, αφιερωμάτων και δραματοποιημένων σειρών (σίριαλ: «Το Μπουλούκι», «Ο Χρυσός Νοικοκύρης», «Πορεία 090», «Το Κιβώτιο», «Ο Πρίγκιπας») κ.ά. Τελευταία δουλειά είναι η τηλεοπτική σειρά «Κώστας Καρυωτάκης».
***
Η Μαρία Κίτσου και η Νικολέτα Κοτσαηλίδου, στα γυρίσματα της σειράς
-- Γιατί ασχολήθηκες με τον Καρυωτάκη;
-- Ο Κώστας Καρυωτάκηςήταν ο ποιητής, που με είχε γοητεύσει στα εφηβικά μου χρόνια. Μεγάλωσα μαζί του και συμπορευόμουν για αρκετό διάστημα. Ωστόσο, άρχισα να μελετώ συστηματικά το έργο του στις αρχές της δεκαετίας του '90, όταν πλέον διάφορες δημοσιεύσεις, ιδίως του Γ. Σαββίδη και της Γ. Δάλκου τον έφεραν ξανά στην επικαιρότητα.
Το 1999, προετοιμάζοντας ένα ντοκιμαντέρ στη σειρά «Εποχές και Συγγραφείς», άρχισα να διατυπώνω ερωτήματα για τη ζωή και το έργο του, χωρίς οι απαντήσεις που έπαιρνα να με ικανοποιούν απόλυτα. Είχα εξαντλήσει την υπάρχουσα βιβλιογραφία, καθώς και τους δυο τόμους από τα συμπόσια του '86 και του '97 και τα κενά υπήρχαν. Ευτυχώς, διάβασα καθυστερημένα τη βιογραφία του Σακελλαριάδη του '38 , από φωτοαντίγραφα που με προμήθευσε η Χρ. Ντουνιά και, αρκετά υποψιασμένος, δεν παρασύρθηκα από τον πρώτο σχολιαστή του, όπως συνέβη με πολλούς ερευνητές.
Στη συνέχεια, άρχισα να ψάχνω στοιχεία στα λογοτεχνικά περιοδικά, αλλά και στον ημερήσιο Τύπο. Είχα κάνει κάποια βήματα και κατόπιν άφησα τα έντυπα κι άρχισα έρευνα σε αρχεία. Π.χ., υπουργείου Στρατιωτικών, υπουργείου Εσωτερικών, Νομαρχίες κ.λπ. Συγκέντρωσα ένα ενδιαφέρον υλικό, που ανέτρεπε κάποιες από τις βεβαιότητες που είχαν δημιουργηθεί για τον ποιητή και είπα να το κάνω σενάριο για μια ταινία. Ωστόσο, έψαξα και τη ζωή της Πολυδούρη, και κατέληξα πως το υλικό ήταν υπερβολικά μεγάλο για ταινία. Ετσι οδηγήθηκα στην ιδέα για μια δραματοποιημένη σειρά.
Ο Τάσος Ψαράς
-- Ο κινηματογράφος που κάνεις είναι κοινωνικός και πολιτικός. Εντάσσεται η μυθιστορηματική βιογραφία του Καρυωτάκη σ' αυτήν τη θεματολογία;
-- Απόλυτα. Κι επιπλέον διατηρεί και άλλα χαρακτηριστικά που υπάρχουν στις μυθοπλασίες των ταινιών μου, όπως, π.χ., η σύγκρουση του ατόμου ή μιας ομάδας ατόμων με οργανωμένα συμφέροντα, αλλά και με το πολιτικό κατεστημένο της εποχής. Ας μην ξεχνάμε πως ο Καρυωτάκης υπήρξε συνδικαλιστής και, μάλιστα, γενικός γραμματέας της Ενωσης Δημοσίων Υπαλλήλων Αθηνών, των ανώτερων και ανώτατων δημόσιων υπαλλήλων της εποχής, και γι' αυτή τη δραστηριότητά του τιμωρήθηκε εξοντωτικά από τον υπουργό Υγιεινής με στέρηση μισθών και αλλεπάλληλες μεταθέσεις, που τον έφεραν στην Πρέβεζα με την τραγική κατάληξη.
-- Ποιο είναι το ιστορικό πλαίσιο της ζωής του;
-- Ο Καρυωτάκης γεννιέται το 1896, ζει μαθητής την εθνική εξόρμηση του 1912-1913, φοιτητής τον εθνικό διχασμό, μετέχει στη φοιτητική φάλαγγα το 1916 υποστηρίζοντας τον βασιλιά Κωνσταντίνο, παρασέρνεται από τον μεγαλοϊδεατισμό του '20 και βιώνει τη συντριβή του '22 παράλληλα με τη δική του συντριβή από τη διάγνωση της αρρώστιας του, αλλά και το τέλος της σύντομης, αλλά έντονης σχέσης του με την Μαρία Πολυδούρη.
Το 1922 και η προσφυγιά σηματοδοτούν την αλλαγή πλεύσης του Καρυωτάκη, όπως και του Εμπειρίκου, του Νικόλα Κάλας και πολλών άλλων λογοτεχνών. Από κει και πέρα, ζει μια επανάσταση, του Πλαστήρα, γελοίες απόπειρες πραξικοπημάτων (Γαργαλίδη, Μεταξά), την επέμβαση των Ιταλών στην Κέρκυρα, την ανακήρυξη της αβασίλευτης Δημοκρατίας, τη δράση των «δημοκρατικών ταγμάτων», τις δικτατορίες του Πάγκαλου και Κονδύλη, και βάζει τέρμα στη ζωή του λίγο πριν την επανεκλογή του Βενιζέλου.
Υστερα έχει άδικο να απαντάει στον Β. Ρώτα για την κριτική που του έκανε για τα «Ελεγεία και Σάτιρες», λέγοντάς του: «Η εποχή μας είναι πιο κοντά στη δική σας αισιοδοξία ή στον δικό μου πεσιμισμό;».
Αν θέλαμε να τον χαρακτηρίσουμε πολιτικά, θα μπορούσαμε να πούμε πως ξεκινά συντηρητικός, φιλοβασιλικός, διαγράφει μια προοδευτική πορεία και καταλήγει επαναστάτης οραματιστής, βλέπε «Κάθαρσις». |
-- Αντιμετωπίζεις διαφορετικά μια ταινία από μια τηλεοπτική σειρά;
-- Οχι, μόνο ως προς το μέσο προβολής. Τόσο το «Μπουλούκι», ο «Πρίγκιπας», η «Αγγελίνα» και ο «Καρυωτάκης» θα μπορούσαν να ήταν ταινίες. Αλλωστε, οι συνεργάτες μου κι εγώ στα γυρίσματα και στην προετοιμασία δεν λέγαμε το σίριαλ, αλλά η ταινία.
-- Υπάρχει κάτι καινούριο στο έργο σου μ' αυτήν τη δουλειά.
-- Το καινούριο είναι το συναισθηματικό υπόβαθρο, κυρίως λόγω της αδιέξοδης σχέσης τουΚαρυωτάκη με την Πολυδούρη, που δεν υπάρχει στις περισσότερες ταινίες μου.
-- Φαίνεται πολυπρόσωπη και ακριβή παραγωγή. Ποιοι είναι οι βασικοί συνεργάτες σου;
-- Ο Γιώργος Αργυριοηλιόπουλος διεύθυνση φωτογραφίας, ο Πάνος Παπαδημητρίου ηχοληψία, η Γιούλα Ζωϊοπούλου σκηνικά, η Ιουλία Σταυρίδη κοστούμια, η Ιωάννα Σπηλιοπούλου μοντάζ, η Τερέζα Νίκολσον μακιγιάζ, η Δήμητρα Ντάλλα κομμώσεις κι ο Βασίλης Δημητρίου μουσική. Ολοι του κινηματογράφου. Οπως και οι παραγωγοί Παπανδρέου, Λαμπρόπουλος και Παπαδάτος.
-- Ηθοποιοί;
-- Παίρνουν μέρος περίπου 280-290 εξαιρετικοί ηθοποιοί με επικεφαλής τον Δημοσθένη Παπαδόπουλο και την Μαρία Κίτσου, οι οποίοι κάνουν μοναδικές ερμηνείες.
Νίκος ΑΓΡΙΝΙΩΤΗΣ*
*Ως «Νίκος Αγρινιώτης» υπέγραφε τις συνεντεύξεις που έπαιρνε ο σύντροφός μας Νίκος Αντωνάκος, που «έφυγε» αναπάντεχα, πριν από λίγες μέρες, το βράδυ της 3ης του Απρίλη, ενώ μιλούσε σε εκδήλωση της Εταιρείας Ελλήνων Σκηνοθετών για τον Γιάννη Ρίτσο. Η συνέντευξη, που παρουσιάζουμε σήμερα, δόθηκε από τον Τάσο Ψαρά, τρεις μέρες πριν από το χαμό του Νίκου.
αναδημοσίευση από τον ''Ριζοσπάστη''
Ο Τάσος Ψαράς μιλάει στον «Ρ», με αφορμή τη δραματοποιημένη σειρά που σκηνοθέτησε για τη ζωή του ποιητή και παρουσιάζεται κάθε Πέμπτη από την ΕΤ-1
Ο Δημοσθένης Παπαδόπουλος στο ρόλο του Κώστα Καρυωτάκη
Ποιος είναι: Γεννήθηκε το 1948 στη Θεσσαλονίκη. Σπούδασε στο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης, στη Σχολή Θεάτρου Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης, στη Σχολή Σταυράκου Θεσσαλονίκης και στη Χατζίκου Αθηνών. Διατέλεσε μέλος του ΔΣ του Κρατικού Θεάτρου Βορείου Ελλάδος, μέλος του Διοικητικού Συμβουλίου του Ελληνικού Κέντρου Κινηματογράφου, πρόεδρος του Διοικητικού Συμβουλίου του Μουσείου Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης και πρόεδρος του ΔΣ της Εταιρείας Ελλήνων Σκηνοθετών.
Ο Τάσος Ψαράς γύρισε επτά μεγάλου μήκους ταινίες, «Δι' Ασήμαντον Αφορμήν» (1974), «Μάης 1936» (1976), «Το Εργοστάσιο» (1981), «Καραβάν Σεράϊ» (1986), «Η Αλλη Οψη» (1991), «Οι Αριθμημένοι» (1998), «Η Σκόνη που Πέφτει» (2004) και σημαντικό αριθμό μικρού μήκους ταινιών, «Παρουσία», «Μέλλεμε», «Το Θαύμα», κ.ά. Οι ταινίες του Τάσου Ψαρά έχουν προβληθεί σε πολλά διεθνή φεστιβάλ και έχουν αποσπάσει πολλά βραβεία στην Ελλάδα και το εξωτερικό.
Ο Τάσος Ψαράς υπήρξε παραγωγός και σκηνοθέτης πολλών τηλεοπτικών εκπομπών, ντοκιμαντέρ, μονογραφιών, αφιερωμάτων και δραματοποιημένων σειρών (σίριαλ: «Το Μπουλούκι», «Ο Χρυσός Νοικοκύρης», «Πορεία 090», «Το Κιβώτιο», «Ο Πρίγκιπας») κ.ά. Τελευταία δουλειά είναι η τηλεοπτική σειρά «Κώστας Καρυωτάκης».
***
Η Μαρία Κίτσου και η Νικολέτα Κοτσαηλίδου, στα γυρίσματα της σειράς
-- Γιατί ασχολήθηκες με τον Καρυωτάκη;
-- Ο Κώστας Καρυωτάκηςήταν ο ποιητής, που με είχε γοητεύσει στα εφηβικά μου χρόνια. Μεγάλωσα μαζί του και συμπορευόμουν για αρκετό διάστημα. Ωστόσο, άρχισα να μελετώ συστηματικά το έργο του στις αρχές της δεκαετίας του '90, όταν πλέον διάφορες δημοσιεύσεις, ιδίως του Γ. Σαββίδη και της Γ. Δάλκου τον έφεραν ξανά στην επικαιρότητα.
Το 1999, προετοιμάζοντας ένα ντοκιμαντέρ στη σειρά «Εποχές και Συγγραφείς», άρχισα να διατυπώνω ερωτήματα για τη ζωή και το έργο του, χωρίς οι απαντήσεις που έπαιρνα να με ικανοποιούν απόλυτα. Είχα εξαντλήσει την υπάρχουσα βιβλιογραφία, καθώς και τους δυο τόμους από τα συμπόσια του '86 και του '97 και τα κενά υπήρχαν. Ευτυχώς, διάβασα καθυστερημένα τη βιογραφία του Σακελλαριάδη του '38 , από φωτοαντίγραφα που με προμήθευσε η Χρ. Ντουνιά και, αρκετά υποψιασμένος, δεν παρασύρθηκα από τον πρώτο σχολιαστή του, όπως συνέβη με πολλούς ερευνητές.
Στη συνέχεια, άρχισα να ψάχνω στοιχεία στα λογοτεχνικά περιοδικά, αλλά και στον ημερήσιο Τύπο. Είχα κάνει κάποια βήματα και κατόπιν άφησα τα έντυπα κι άρχισα έρευνα σε αρχεία. Π.χ., υπουργείου Στρατιωτικών, υπουργείου Εσωτερικών, Νομαρχίες κ.λπ. Συγκέντρωσα ένα ενδιαφέρον υλικό, που ανέτρεπε κάποιες από τις βεβαιότητες που είχαν δημιουργηθεί για τον ποιητή και είπα να το κάνω σενάριο για μια ταινία. Ωστόσο, έψαξα και τη ζωή της Πολυδούρη, και κατέληξα πως το υλικό ήταν υπερβολικά μεγάλο για ταινία. Ετσι οδηγήθηκα στην ιδέα για μια δραματοποιημένη σειρά.
Ο Τάσος Ψαράς
-- Ο κινηματογράφος που κάνεις είναι κοινωνικός και πολιτικός. Εντάσσεται η μυθιστορηματική βιογραφία του Καρυωτάκη σ' αυτήν τη θεματολογία;
-- Απόλυτα. Κι επιπλέον διατηρεί και άλλα χαρακτηριστικά που υπάρχουν στις μυθοπλασίες των ταινιών μου, όπως, π.χ., η σύγκρουση του ατόμου ή μιας ομάδας ατόμων με οργανωμένα συμφέροντα, αλλά και με το πολιτικό κατεστημένο της εποχής. Ας μην ξεχνάμε πως ο Καρυωτάκης υπήρξε συνδικαλιστής και, μάλιστα, γενικός γραμματέας της Ενωσης Δημοσίων Υπαλλήλων Αθηνών, των ανώτερων και ανώτατων δημόσιων υπαλλήλων της εποχής, και γι' αυτή τη δραστηριότητά του τιμωρήθηκε εξοντωτικά από τον υπουργό Υγιεινής με στέρηση μισθών και αλλεπάλληλες μεταθέσεις, που τον έφεραν στην Πρέβεζα με την τραγική κατάληξη.
-- Ποιο είναι το ιστορικό πλαίσιο της ζωής του;
-- Ο Καρυωτάκης γεννιέται το 1896, ζει μαθητής την εθνική εξόρμηση του 1912-1913, φοιτητής τον εθνικό διχασμό, μετέχει στη φοιτητική φάλαγγα το 1916 υποστηρίζοντας τον βασιλιά Κωνσταντίνο, παρασέρνεται από τον μεγαλοϊδεατισμό του '20 και βιώνει τη συντριβή του '22 παράλληλα με τη δική του συντριβή από τη διάγνωση της αρρώστιας του, αλλά και το τέλος της σύντομης, αλλά έντονης σχέσης του με την Μαρία Πολυδούρη.
Το 1922 και η προσφυγιά σηματοδοτούν την αλλαγή πλεύσης του Καρυωτάκη, όπως και του Εμπειρίκου, του Νικόλα Κάλας και πολλών άλλων λογοτεχνών. Από κει και πέρα, ζει μια επανάσταση, του Πλαστήρα, γελοίες απόπειρες πραξικοπημάτων (Γαργαλίδη, Μεταξά), την επέμβαση των Ιταλών στην Κέρκυρα, την ανακήρυξη της αβασίλευτης Δημοκρατίας, τη δράση των «δημοκρατικών ταγμάτων», τις δικτατορίες του Πάγκαλου και Κονδύλη, και βάζει τέρμα στη ζωή του λίγο πριν την επανεκλογή του Βενιζέλου.
Υστερα έχει άδικο να απαντάει στον Β. Ρώτα για την κριτική που του έκανε για τα «Ελεγεία και Σάτιρες», λέγοντάς του: «Η εποχή μας είναι πιο κοντά στη δική σας αισιοδοξία ή στον δικό μου πεσιμισμό;».
Αν θέλαμε να τον χαρακτηρίσουμε πολιτικά, θα μπορούσαμε να πούμε πως ξεκινά συντηρητικός, φιλοβασιλικός, διαγράφει μια προοδευτική πορεία και καταλήγει επαναστάτης οραματιστής, βλέπε «Κάθαρσις». |
-- Αντιμετωπίζεις διαφορετικά μια ταινία από μια τηλεοπτική σειρά;
-- Οχι, μόνο ως προς το μέσο προβολής. Τόσο το «Μπουλούκι», ο «Πρίγκιπας», η «Αγγελίνα» και ο «Καρυωτάκης» θα μπορούσαν να ήταν ταινίες. Αλλωστε, οι συνεργάτες μου κι εγώ στα γυρίσματα και στην προετοιμασία δεν λέγαμε το σίριαλ, αλλά η ταινία.
-- Υπάρχει κάτι καινούριο στο έργο σου μ' αυτήν τη δουλειά.
-- Το καινούριο είναι το συναισθηματικό υπόβαθρο, κυρίως λόγω της αδιέξοδης σχέσης τουΚαρυωτάκη με την Πολυδούρη, που δεν υπάρχει στις περισσότερες ταινίες μου.
-- Φαίνεται πολυπρόσωπη και ακριβή παραγωγή. Ποιοι είναι οι βασικοί συνεργάτες σου;
-- Ο Γιώργος Αργυριοηλιόπουλος διεύθυνση φωτογραφίας, ο Πάνος Παπαδημητρίου ηχοληψία, η Γιούλα Ζωϊοπούλου σκηνικά, η Ιουλία Σταυρίδη κοστούμια, η Ιωάννα Σπηλιοπούλου μοντάζ, η Τερέζα Νίκολσον μακιγιάζ, η Δήμητρα Ντάλλα κομμώσεις κι ο Βασίλης Δημητρίου μουσική. Ολοι του κινηματογράφου. Οπως και οι παραγωγοί Παπανδρέου, Λαμπρόπουλος και Παπαδάτος.
-- Ηθοποιοί;
-- Παίρνουν μέρος περίπου 280-290 εξαιρετικοί ηθοποιοί με επικεφαλής τον Δημοσθένη Παπαδόπουλο και την Μαρία Κίτσου, οι οποίοι κάνουν μοναδικές ερμηνείες.
Νίκος ΑΓΡΙΝΙΩΤΗΣ*
*Ως «Νίκος Αγρινιώτης» υπέγραφε τις συνεντεύξεις που έπαιρνε ο σύντροφός μας Νίκος Αντωνάκος, που «έφυγε» αναπάντεχα, πριν από λίγες μέρες, το βράδυ της 3ης του Απρίλη, ενώ μιλούσε σε εκδήλωση της Εταιρείας Ελλήνων Σκηνοθετών για τον Γιάννη Ρίτσο. Η συνέντευξη, που παρουσιάζουμε σήμερα, δόθηκε από τον Τάσο Ψαρά, τρεις μέρες πριν από το χαμό του Νίκου.
αναδημοσίευση από τον ''Ριζοσπάστη''
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου